
Chrześcijanska Wspólnota Mennonitów "Agape"
Rozdział szósty
Pierwsi przywódcy holenderskich mennonitów
Pierwsi przywódcy Kościoła Menonitów w Holandii są bardziej znani niż przywódcy szwajcarscy. Podczas gdy takie nazwiska, jak Konrad Grebel, Pilgrim Marpeck i Michael Sattler są nazwiskami prawie, że nieznanymi, to nazwisko Menno Simonsa jest popularne, znane nawet poza obrębem Kościoła. Wielu uważa, że właśnie on jest założycielem Kościoła Menonitów, co nie jest prawdą i o czym będziemy jeszcze mówić w tym rozdziale. Menno przystąpił do Kościoła jedenaście lat po tym, jak Kościół powstał w Szwajcarii, nigdy nie mieszkał w Szwajcarii, a jego pisma nie były osiągalne w Niemczech aż do roku 1575. W pewnych kwestiach teologii i dyscypliny Kościoła różnił się od Szwajcarskich Braci. Mimo to pozostaje wielkim przywódcą Kościoła, za swą mądrą i oddaną służbę braterstwu zasługującym na uznanie, zwłaszcza w początkowym okresie Kościoła.
Menno Simons, 1496-1561
Menno Simons urodził się w Holandii, w małym miasteczku Witmarsum we Fryzji, kilkanaście kilometrów od Morza Północnego. Pochodził z wiejskiej rodziny, lecz jako przyszły katolicki duchowny otrzymał odpowiednie wykształcenie i w 1524 roku rozpoczął karierę w Kościele. Dwanaście lat służył jako parafialny ksiądz, w latach 1524-36, najpierw siedem lat w mieście Pingjum a następnie pięć lat w swym rodzinnym mieście Witmarsum.
Mimo, że Menno Simons był katolickim księdzem, sam przyznał, że do czasu wystąpienia z Kościoła Rzymskiego nie znał Biblii. Był typowym duchownym swego czasu, wykonującym rutynowe zajęcia swego stanowiska, a więc odprawiał msze, chrzcił dzieci, spowiadał, troszczył się o swą plebanię, lecz poza tym prowadził życie pełne dogadzania sobie, grając w karty, pijąc i bawiąc się, gdyż traktował życie dość lekko.
Historia nawrócenia Menno Simonsa, przedstawiona w jego własnych pismach, jest niezwykle interesująca. Nie było ono nagłe, lecz przyszło z wielką mocą po długim okresie walk.
Te walki rozpoczęły się już na początku jego służby jako księdza, w roku 1525, kiedy zaczął wątpić w to, że istotnie chleb i wino przekształcają się w realne ciało i krew Pana Jezusa. Nękany wątpliwościami w tej kwestii sięgnął po pomoc do Nowego Testamentu. Nigdy przedtem nie czytał Biblii, ponieważ wierzył święcie w nieomylność Kościoła stąd Biblia nie była mu potrzebna. Decydując się na czytanie Biblii szybko został doprowadzony przez nią do nawrócenia i zupełnego zerwania z Kościołem Katolickim. Doszedł oczywiście do odkrycia, że Nowy Testament nie uzasadnia katolickiej doktryny o transsubstancjacji chleba i wina w ciało i krew, stąd stanął wobec alternatywy, albo Pismo Święte, albo Kościół. Zdecydował się na rzecz Pisma Świętego.
To nie było jeszcze pełnym nawróceniem ani zerwaniem z Kościołem Rzymskim. Te decyzje nastąpiły po czterech latach walk. Niezadługo potem, pojawiła się nowa wątpliwość dotycząca filaru nauki Kościoła, a mianowicie chrztu niemowląt. Przeżycie tego tematu przez Simonsa było spowodowane pewnym wydarzeniem z jednym z „braci” o nazwisku Sicke Freerks, który został stracony w roku 1531, w mieście Leeuwarden z powodu tego, że „po raz drugi przyjął chrzest”.
To także skłoniło Simonsa do szukania odpowiedzi w Biblii, i znowu znalazł wyjaśnienie, za nauka katolicka o chrzcie niemowląt nie ma uzasadnienia w Nowym Testamencie.
Lecz minęło drugie cztery lata zanim ostatecznie Menno podjął decyzję zerwania z Kościołem. Do tej decyzji przyczynił się pewien fakt przeżyty bardzo osobiście przez Menno, a mianowicie widział on bezpośrednio wielką szkodę, jaką wyrządzała błędna nauka Jana Matthys’a i muensternitów zwodzących z wielkim powodzeniem setki ludzi z okolic miasta Witmarsum. Wśród nich był także rodzony brat Menno Simonsa. Grupa tych biednych ludzi, przekonana, iż także powinna pomóc w ustanowieniu Bożego Królestwa na ziemi, podjęła przeciw władzom zbrojną walkę, w której większość z nich została wybita. Kiedy Menno zobaczył te biedne „owce bez pasterza” jak idą na śmierć w obronie rzekomej prawdy, a on sam trwa w życiu pełnym przyjemności i dogadzania sobie, nie czyniąc nic aby uczciwie bronić prawd wiary, postanowił w głębi swej duszy zerwać z tą postawą. W kwietniu 1535 roku oddał się Bogu poświęcając odtąd swe życie dla Ewangelii.
Zaraz potem zetknął się z grupą obbenitów w Leeuwarden gdzie w styczniu 1536 roku został ochrzczony. Jak było wcześniej wspomniane, przyjął powołanie służenia jako starszy i biskup a ordynowany został na to stanowisko przez Obbe Phillpsa w roku 1536. Natychmiast po tym oddał się niepodzielnie duszpasterstwu wśród braci, obronie prawd Ewangelii oraz głoszeniu wiary wszystkim ludziom. Używał swego talentu z wielkim powodzeniem zdobywając szeroki rozgłos poprzez swoje książki.
Poniższe wyjątki z własnych pism Menno Simonsa przedstawiają jego przeżycie nawrócenia i powołania do służby.
„Oto tak, moi czytelnicy, Bóg miłosierdzia, przez Swą obfitą łaskę okazaną mi nędznemu grzesznikowi, dotknąwszy mego serca, dał mi nowy umysł, upokorzył mnie w bojaźni przed Nim, pouczył mnie abym siebie poznał, wybawiając z drogi śmierci i łaskawie wezwał mnie na wąską drogę życia, do społeczności z Jego świętymi. Jemu chwała na wieki, amen."
„Kiedy posłyszałem to wezwanie (powołanie) serce moje zatrwożyło się. Obawy i strach otoczyły mnie ze wszystkich stron. Bo z jednej strony zobaczyłem moje słabe zdolności, mój brak wiedzy, słabość mej natury, kruchość mego ciała, owo ogromne zło nieprawości, przewrotności i tyranii tego świata, potężną a liczną sektę prześladującą Kościół, wrażliwość wielu ludzi i stąd ciężki krzyż, który, jeżeli zacznę zwiastować, będzie jeszcze bardziej odczuwany. Z drugiej strony dostrzegam ogrom głodu, potrzeby i pragnienia bojących się Boga i miłujących dusz, albowiem zobaczyłem wyraźnie, jak błądzą one jako niewinne owce nie mające pasterza.”
„Kiedy wymienione osoby nie odstąpiły od swoich poczynań, a moje sumienie było niespokojne wobec głodu i potrzeb tylko co wymienionych, oddałem siebie w poświęceniu, duszę i ciało Panu, powierzając się Jego łaskawemu kierownictwu, zatem zacząłem w swoim czasie (po ordynowaniu na sługę Słowa) zgodnie z Jego Prawdą nauczać i chrzcić, pracując Moimi ograniczonymi talentami na żniwach pól Pańskich, wspomagając budować Jego święte miasto i naprawiać wyrwy w murze.”
Pozostałe dwadzieścia pięć lat swego życia Menno przeżył jako wędrowny ewangelista i biskup, uciekając z miejsca na miejsce w poszukiwaniu schronienia. Za jego głowę wyznaczono nagrodę dwóch tysięcy guldenów, lecz wrogom nie udało się schwytać go. Dożył naturalnej śmierci w roku 1561, po dwudziestu pięciu latach służby.
Od roku 1536 do 1543 działał Menno w Holandii, służąc w latach 1541 do 1543 w Amsterdamie i Jego okolicach. W tym czasie opublikował siedem książek i broszur. Od 1543 do 1546 służył wiernie w północno zachodnich Niemczech, niedaleko Emden i Kolonii. Od roku 1546 do swej śmierci w 1561 roku miał swą główną siedzibę w Holsteinie, najpierw w Wismarze nad Bałtykiem a później w małym miasteczku pomiędzy Hamburgiem a Lubeką, nazywanym Wuestenfelde. Ostatnie lata swego życia spędził we względnym spokoju, ponieważ książę Ahlenfeid, na którego terenach osiedlił się Menno, ochraniał i popierał go a nawet pozwolił mu urządzić małą drukarnię w jego domu. Z tej to drukarni wyszło wiele innych broszur i wydane zostały nowe wydania jego dawnych książek.
Niewątpliwie Menno Simons jest największą postacią w historii Kościoła Menonitów. Posiadał zwarty i zrównoważony program, kładący nacisk tak na zdrową wiarę jak i na zdrowe życie. Był nieustraszonym przywódcą i zdolnym organizatorem. W bezwzględnej lojalności wobec Bożego Słowa pracował niestrudzenie szerząc wśród ludzi prawdziwe chrześcijaństwo.
Dirk Philips, 1504-1568
Nie wiele wiadomo o Dirku Philipsie poza tym, że się urodził w roku 1504, w Leeuwarden (Holandia), że był zdolnym współpracownikiem Menno Simonsa i napisał książko o dużej popularności pod tytułem “Enchidrion”. Razem z bratem Obbe Philipsem, był współzałożycielem Kościoła w Holandii, i jest wymieniany jako członek małej grupy w Leeuwarden 1533 r., która się sprzeciwiała fanatyzmowi zwolenników Melchiora Hofmanna. Był ordynowanym starszym Kościoła i wyznaczonym do pracy na terytorium od Lubeki na wschód wzdłuż Bałtyku. Osiedlił się w Gdańsku i był pierwszym biskupem Kościoła w tym mieście. Tam też zmarł w roku 1568.
Leonard Bouwens, 1515-1582
Leonard Bouwens urodził się w roku 1515, w Sommelsdyk (Niderlandy). Jako młodzieniec był zapalonym politykiem, znanym jako zdolny orator.
Nawrócił się i przystąpił do menonitów a w roku 1546 został ordynowany na kaznodzieję. Klika lat później przy udziale samego Menno Simonsa został ordynowany na starszego. Bouwens byt jednym z najzdolniejszych ewangelistów pośród przywódców wczesnego okresu Kościoła. Działał ponad trzydzieści lat aż do śmierci w roku 1582. Posiadał listę osób, które ochrzcił. Zawiera ona nie mniej niż 10 252 nazwiska. Był dobrym przywódcą i zdolnym duszpasterzem, wiernie służącym społecznościom w Holandii.
Wielu innych przywódców służyło wiernie w Holandii, między innymi był Gillis z Aachen, urodzony około 1500 roku, pracujący w okolicach Kolonii. Był ordynowanym przez Menno Simonsa w roku 1542. W roku 1557, po piętnastu latach wiernej służby został z powodu swej wiary aresztowany opodal Antwerpii i załamawszy się, odwołał swe poglądy. Mimo to władze skazały go na śmierć poprzez ścięcie.
Zapewne można by wymienić także inne nazwiska, lecz owe trio osób: Menno Simons, Dirk Philips i Leonard Bouwens pozostaną wyróżniającymi się przywódcami Kościoła Menonitów wczesnego okresu. To są ludzie, którym dane było nieść w krytycznym czasie sztandar prawdy i stworzyć mocną wspólnotę aktywnych zborów z tysiącami członków.